Leerlingen zouden leerachterstanden oplopen door het thuisonderwijs. Er wordt gepleit voor generieke verlenging van de leerkrachtgebonden onderwijstijd. Dat is dom. Geef de onderwijsprofessional de ruimte. Dat is de beste garantie voor een zo goed mogelijke ontwikkeling van onze leerlingen.
Onderwijsachterstanden inhalen door generiek leerlingen meer leerkrachtgebonden onderwijstijd te geven zou een slechte zaak zijn. Ten eerste al omdat het maar de vraag is óf en in welke mate kinderen achterstanden hebben opgelopen. Dat zou je eerst in beeld moeten brengen. Ten tweede verschilt het per kind. Zover is wel duidelijk uit het onderwijsveld: de verschillen tussen kinderen nemen door het afstandsonderwijs toe. Dat bleek ook al uit diverse onderzoeken die in het verleden zijn gedaan. Tijdens vakanties ontwikkelen kinderen zich door, maar kinderen van laagopgeleide ouders gingen minder vooruit dan kinderen van hoogopgeleide ouders. Als derde punt zou ik willen zeggen dat meer onderwijstijd geen betere scores oplevert. In een blog stelt onderwijsadviseur Bianca Lammers het volgende: "Stel dat we 10 weken onderwijs gaan missen dan nog hebben we meer schooltijd in vergelijking met Finland, Estland, Korea en Zweden. En zij scoren beter op PISA. Wat doen zij dan anders en beter in de tijd die zij tot hun beschikking hebben?" Dat is een goede vraag die we onszelf in het onderwijs moeten stellen.
Wat zou je dan wel moeten doen? Als je kijkt naar de meta-analyses van Robert Marzano en zijn team is het vooral de onderwijsprofessional die de kwaliteit van het onderwijs bepaalt. Dat is degene die weet welk kind wat nodig heeft, die heeft een relatie met een leerling. Goede, effectieve leerkrachten stellen doelen, geven effectieve feedback, helpen kinderen om interactie te hebben met nieuwe kennis, bieden structuur en duidelijkheid en kennen het kind. Een tweede factor welke bepalend is, zijn de scholen als geheel (inclusief de schoolleider). Goede, effectieve scholen zorgen voor een degelijk curriculum, betrekken ouders en de gemeenschap bij de school, hebben een veilig en geordende omgeving en kenmerken zich door collegialiteit en professionaliteit.
In deze tijd hebben we het meer dan ooit nodig dat de onderwijsprofessional en de school de ruimte krijgen om ieder kind dat te bieden wat ze nodig hebben in hun ontwikkeling. Dat is niet generiek meer onderwijstijd. Het verschilt per kind en per school. Op een AZC school spelen hele andere factoren een rol dan op een reguliere school. Een concept als Montessori-onderwijs vraagt een andere manier van werken dan Freinet-onderwijs. Een school in een wijk als de Bijlmer vraagt een andere aanpak dan in Bloemendaal. Een kind waarmee nauwelijks tot geen contact is geweest gedurende het afstandsonderwijs heeft iets anders nodig dan een kind wat er van genoten heeft dat hij nu lekker kon doorwerken en de tijd had om alles uit te zoeken.
Onderwijsprofessionals en scholen zouden nu de ruimte moeten krijgen voor de inrichting van het onderwijsproces op maat. Bijvoorbeeld kleine groepjes kinderen intensief laten werken met een onderwijsassistent terwijl andere kinderen de ruimte gaan krijgen om een deel van het onderwijs zelfstandig door te werken. En de overheid? Die kan hier de kaders en randvoorwaarden voor stellen zoals:
- genoeg tijd voor de professionals om af te stemmen en het onderwijs in te richten;
- geef de verantwoordelijkheid aan de onderwijsprofessionals en spreek je vertrouwen in ze uit, net als naar de zorgprofessionals, dat zij dit het beste kunnen en
- ontzorg de onderwijzer zodat hij/zij zich kan richten op het verzorgen van onderwijs en zich straks niet bezig hoeft te houden met bijvoorbeeld opvang. Daar zijn onze collega's van kinderopvang de professionals in.